Op 13 november 2021, voorspelbaar teleurstellend nieuws voor de aardbewoners en het planetaire welzijn, kwam voort uit de COP26-top in Glasgow. Greta Thunberg en activisten reageerden door de secretaris-generaal van de VN, António Guterres, dringend op te roepen de klimaatcrisis uit te roepen tot een wereldwijde noodsituatie van niveau 3 – de hoogste categorie van de VN – om een gecoördineerde inspanning te leveren, vergelijkbaar met de wereldwijde pandemische respons. Maar belangrijker is dat er ook dringend een seismische culturele verschuiving van de grond af nodig is. Meer dan wetenschap of politiek heeft geïnformeerde creativiteit de sociale kracht om op vindingrijke en inclusieve wijze de harten van burgers kennis te laten maken met nieuwe waarden en activiteiten die een rechtvaardig en levensondersteunend tijdperk zullen bevorderen.
In Ierland ontwikkelt het ministerie van Onderwijs strategieën voor de ingrijpende door UNESCO opgelegde verschuiving in het formele en informele leerlandschap om prioriteit te geven aan het dringende begrip van burgers van geïntegreerde duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. Voor de creatieve sector zal deze verschuiving aandringen op 'ecoliteracy' en waarden voor collectief-planetair welzijn in het onderwijs. Overeenkomstige training voor schrijvers van cultureel beleid, kunstbeheerders en opvoeders, en nieuwe financieringsmodellen op lange termijn om creatieve werknemers te ondersteunen die geïnteresseerd zijn in het behoud van het welzijn van de gemeenschap, zijn ook voorzien¹.
In een poging een dergelijke wijdverspreide duurzame culturele vernieuwing voor te stellen, ontwikkelde het nieuwe, door kunstenaars geleide Breaking Cover Collective boeiende performatieve antwoorden op de ecologische noodsituatie in 2020, waaronder een innovatief zes maanden durend ecogeletterdheidsprogramma. Op 4 september 2021 verzorgde het collectief een inaugurele twee uur durende performance voor 100 personen op het terrein van IMMA.
De 15 leden van het collectief, die wijsheid, schoonheid en een inclusief ethos belichamen die nodig zijn voor een betere wereld, werden geleid door Paola Catizone (performancekunstenaar, facilitator en lid van IMMA's Visitor Engagement-team) en omvatten: Rennie Buenting (biologische boer en keramiekkunstenaar) , Carmel Ennis (tuinman en danseres), Karen Aguiar (danseres), Thomas Morelly (illustrator en XR-activist), Laura O'Brien (belichamingsbeoefenaar), Miriam Sweeney (student), Mary Hoy (beeldend kunstenaar), Paul Regan (performance kunstenaar), Hilary Williams (performancekunstenaar) en Sophie Rieu (therapeut en kunstenaar), Rebecca Bradley (schilder), Tom Duffy (muzikant, kunstenaar en docent) en Deirdre Lane (milieuactivist en adviseur).
Breaking Cover-programma
Paola Catizone heeft meer dan 30 jaar ervaring in performancekunst en holistisch onderwijs. Tijdens de eerste lockdown zag Paola de ongekende pauze in menselijke activiteit als een kans om duurzame culturele vernieuwing opnieuw vorm te geven. Paola ontwikkelde een programmavoorstel over kunst en ecologie en dacht in eerste instantie aan 18- tot 35-jarige deelnemers. Echter, gezien de complexiteit van het onderwerp, waren velen die zich aangetrokken voelden tot Paola's uitnodiging en beloofden sessies gedurende zes maanden bij te wonen, creatieven en professionals uit het midden van hun carrière, misschien beter ingeburgerd in het omgaan met dit complexe en confronterende onderwerp, evenals jongere mensen en studenten. Ook oudere, doorgewinterde kunstenaars raakten betrokken. Men realiseerde zich dat de echte kracht van de groep was omdat het intergenerationeel was.
Tijdens de pandemische lockdown waren opzienbarende beelden van wereldwijde media van dieren die 'dekking verbraken' toen mensen zich terugtrokken, een belangrijke herinnering dat bloeiende ecologieën van het grootste belang zijn voor onderling verbonden persoonlijk, collectief en planetair welzijn. 'Koeien op het strand, coyotes op de parkeerplaats' werd de werkende ondertitel.
De sociale kracht van prestaties
IMMA stemde ermee in dat Paola in de zomer van 2020 twee persoonlijke pilotsessies organiseerde in het voortuinpaviljoen. Door te werken met fysieke, relationele en educatieve groepsprocessen, was de feedback van de deelnemers doorslaggevend positief. Vanwege COVID-19-beperkingen werd het zes maanden durende Breaking Cover-trainingsprogramma echter online gegeven. Dit betekende dat een grotere groep (schommelend tussen 30 en 50 personen) hiervan profiteerde. Uitgenodigde eco-sociale kunstenaars, wetenschappers, filosofen en activisten – ikzelf (The Hollywood Forest Story / Haumea Ecoversity), Lisa Fingleton (Kerry County Council's eerste artist-in-residence/The Barna Way), Mary Reynolds (We Are The Ark), Oana Sanziana Marian (Active Hope Ireland) en V'cenza Cirefice (Dublin EcoFeminists) hielpen deelnemers in te wijden in de uitgebreide zorgen die ecologische inzichten bevorderen. Ideeën van ecologische filosofen Gregory Bateson, Glenn Albrecht en Joanna Macy zorgden voor fundamentele concepten. Co-creatieve processen van de hele instelling voor gezelligheid, inclusiviteit en politieke ecologische reorganisatie werden geïnspireerd door de IMMA-tentoonstelling van Andrea Geyer, 'When We'. Cruciaal waren ook relationele, dialogische kunstprocessen en het gebruik van het historische politisme van performancekunst om het publieke bewustzijn te stimuleren.
Paola's buitenworkshops voor het collectief van juli tot september 2021 omvatten beweging en muziek, Theater van de Onderdrukten, Gestalt, Slow Looking Art en uitvoeringspraktijken. Kunstenaar Celina Muldoon kwam drie keer langs om het proces te ondersteunen. Samengesteld uit professionele artiesten, enthousiaste studenten, docenten, bewegingsexperts en activisten, heeft Breaking Cover Collective's gecombineerde middelen en co-creatieve activiteit het leren versneld en het collectief krachtig gemotiveerd naar hun eerste optreden.
Inaugurele uitvoering
Het optreden van Breaking Cover op IMMA bestond uit vier delen gedurende twee uur:
Individuele uitvoeringen: deze kwamen voort uit de spanning van de groep tussen individualisme en bewustzijn van onderlinge verbondenheid.
De trommel: Na de individuele optredens riep een trommel het collectief naar de IMMA-binnenplaats om een grote cirkel te vormen. Breaking Cover-lid Tom Duffy's ervaring met ritueel Braziliaans drummen weergalmde een ethische overdracht voor het evenement, aangezien binnen de drum elke artiest eerder zijn intenties voor hun werk had geschreven. Na het verzamelen liep het collectief in een langzame processie naar de formele tuinen. Een kijker deelde later dat het vanzelfsprekend was om langzaam mee te volgen, op het tempo van de trommel.
Het banket: In de formele tuinen stond een lange bankettafel, versierd met kruiden, plantenkleurstoffen en dierenschedels. Na een gesproken klaagzang van Deirdre Lane, gericht op de moerassen van Ierland, ontaardde het formeel ogende eetgebeuren in chaos. Artiesten roosterden luidruchtig en schonken hun drankjes op de tafel, en serveerden vervolgens geleidelijk de maaltijd door drie kruiwagens aarde op borden te legen, die over de tafel stroomden en een berg van gelaagd elektrisch en plastic afval vormden, die leek op een stortplaats. Overmatige consumptie was het thema van het banket, en kijkers deelden later dat gevoelens van verdriet en schaamte hen tijdens het kijken overweldigden.
The Die In: Terwijl de eens zo mooie bankettafel degenereerde, bracht het gekibbel van Paola en Hilary Williams de groep ertoe om naar een weiland te lopen. Daar riep XR-activist en kunstenaar Thomas Morelly met een megafoon de namen van uitgestorven diersoorten. Artiesten vielen en stonden op, stierven keer op keer, totdat het laatste wezen, de dodo, werd geroepen. Het aansteken van een klein vlammetje dat hoop symboliseerde, sloot het evenement af en artiesten liepen langzaam terug naar IMMA's Studio 10.
De visie van het Breaking Cover Collective was om de kracht van performancekunst te activeren om de urgentie van de ecologische noodsituatie over te brengen en onze relaties met de aarde en de bredere gemeenschap van het leven opnieuw te betoveren. Met deze positieve respons hoopt het collectief in de nabije toekomst toekomstige ecologische performatieve acties te creëren.
Dr. Cathy Fitzgerald is een ecosociale kunstenaar, onderzoeker en oprichter van Haumea Ecoversiteit.
Breaking Cover, Art and Ecology Encounters, is een IMMA-programma dat begon met een reeks proefworkshops in 2020. In 2021 financierde IMMA een zes maanden durend Breaking Cover-programma. Paola Catizone en alle Breaking Cover-deelnemers willen IMMA bedanken voor hun visie en steun. We zijn in het bijzonder Helen O'Donoghue (Senior Curator en Head of Engagement and Learning) en Louise Osborne (Engagement and Learning Fellow) dankbaar voor het mogelijk maken van dit project.
haumea.ie
Opmerkingen:
¹De auteur erkent dankbaar een 2020 Art Council Professional Development Award die haar in staat stelde om accreditatie te ontvangen in Education for Sustainable Development (ESD) met vooraanstaande professoren die betrokken waren bij de UNESCO-voorzitter van ESD bij Earth Charter International, UN UPeace, Costa Rica. Cathy en Paola willen ook hun erkentelijkheid uitspreken voor de vooruitziende leer van dr. Paul O'Brien over kunst en ecologie gedurende vele jaren bij NCAD, die hun werk ondersteunde.
