TAMAITI POOL FA’TALALELE’A LAURA CALLAGHAN E UIGA I LE ‘APOCALYPSE CHOW’, O ANA FA’AALIGA LOTO I NIFO O HEN NA FA’A’ALI’E AI SE FA’AGAIGA O ‘A’ITA’I E FA’AMANATU AI SE TAUSIAGA I LE I’UGA O LE LALOLAGI.


Thomas Pool: O le a lou talaaga ma aʻoaʻoga, ma e faʻapefea ona e faʻamatalaina lau faʻataʻitaʻiga ma lou uiga o se tusiata?
Laura Callaghan: Na ou suʻesuʻeina muamua Fesoʻotaʻiga Vaʻaia i le NCAD, ae ina ua maeʻa ni nai galuega i loʻu tausaga mulimuli, ou te leʻi lagona o se galuega faʻataʻitaʻiga ata ata sa sili ona fetaui mo aʻu. Sa masani ona ou mauaina se auala e faʻapipiʻi ai faʻataʻitaʻiga i laʻu galuega mamanu, ma o le vaega lea sa ou matua fiafia lava i ai, o lea na ou faʻauʻu ai mai le NCAD, sa ou alu loa e aʻoga mo le tasi le tausaga MA i le Ata i le Kingston University, Lonetona . Na ou manaʻo i le avanoa e fausia ai laʻu faila ma aʻoaʻo atili e uiga i le alamanuia, ma ua lava loʻu laki e tumau ai i le galuega o se faʻataʻitaʻiga mo le 13 tausaga talu ai.
O a'u lava faiga masani o se vaega taua lava o mea ou te faia; ua ou maua ai le avanoa e tu'u ai o'u lava manatu ma manatu i se pepa ma su'esu'e ala fa'asalalau vali i se auala e le fa'atagaina e le tagata o tausia galuega. Ou te manatu ia te a'u lava o se tagata tusi ata muamua ma sili; o la'u gagana vaaia lena, ae ou te vaelua tutusa lo'u taimi i le va o galuega a tagata o tausia ma galuega patino. E fafaga e le tasi le isi ma fa'atumauina mea manaia mo a'u. O la'u galuega patino e vali i le valivai ma le gouache; lanu, auiliiliga ma mamanu o elemene taua ia e faaopoopo i le tala o le fasi pepa. Ou te manaʻo e manatu o le galuega o se vaega faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga ma se vaega satire - ata susulu ma matagofie e faʻaleleia ai se lagona le fiafia ma faʻamoemoe malie.


TP: O lau poloketi lata mai, 'Apocalypse Chow' (15 i le 20 Setema 2023 i Hen's Teeth, Dublin) na musuia e se lisi mai le Vaitau Tutotonu, le Faailoga e Sefulu Lima A'o lei oo i le Aso To'ona'i. E mafai ona e ta'u mai ia i matou sina mea e uiga i lenei mea?
LC: E tele naua mea na tutupu talu ai nei ua faamanatu mai ai faailoga iloga o le apocalypse – o mala ma faama'i, mala faalenatura ma taua. Tu'u atu i faiga faavae tuai, o le si'itia pea o le tau o le soifuaga, ma tekinolosi ua osofa'ia vaega uma oo tatou olaga, ma e faigata ona le lagona ua tatou ola i le End Times.
O laʻu galuega e masani lava ona mauaʻa i le mea moni, o lea e faigata ai ona aloese mai le faia o galuega e matua le mautonu i le leo. Na ou manaʻo e suʻesuʻe le manatu o le aso faʻaumatia ae i se auala sili atu, felanulanuaʻi, toetoe lava faʻamanatuina. O le fa'aaliga o se fa'amanatuga laulaufaiva o le 'i'uga', o se tausamiga tele e fa'amanatu ai le fiafia ma le sa'olotoga o Bacchanalia e fa'ailoa ai le Apocalypse. O le totonugalemu o le faaaliga o se laulau o taumafataga. O lo'u fa'amoemoe o elemene uma o le ipu laulau ia fa'atulagaina fa'apitoa - ipu fa'ata'ita'i, se ie laulau masani, lau na lolomi e Lily Bailie, tipi fa'aleaganu'u, ma fa'alava fa'alava. O le Seachtó floristry na saunia ai se atigi fugalaau matagofie e pu'eina le lagona o le faaaliga.
A'o su'esu'eina fasipepa, sa ou maua musumusuga mai le Faailoga e Sefulu Lima A'o lei oo i le Aso To'ona'i, o se tusitusiga ua lauiloa i le Middle Ages o loʻo faʻamatalaina ai mea mataʻutia o le a tutupu i le lua vaiaso aʻo leʻi oʻo i le iʻuga o le lalolagi - 'O vai e mu mai sasaʻe i sisifo', 'O Laʻau ma Laʻau e tumu i le sau ma le toto' - masani faʻaiuga o aso pasese! O vaega i le fa'aaliga na fa'atusalia ai se isi, laulaufaiva-i-alafau lisi o fa'ailoga e fa'ailo ai le i'uga - o nisi fa'afiafiaga, o nisi fa'afiafia, o nisi e feso'ota'i ma le mea moni o lo'o tatou feagai i aso nei. Na ou manaʻo i le leo o le faʻaaliga ia malie, malie malie, ma sina mea moni, ma mo le avanoa e maua ai se lagona matagofie o le a lagona e le tagata matamata le ufitia.




TP: E te faʻamatalaina galuega i le 'Apocalypse Chow' o se fesoʻotaʻiga o nihilism ma meaʻai e opogi Bacchanalia aʻo leʻi oʻo i le apocalypse. Faatasi ai ma le faʻamaʻi, faʻavavevave o le vevela o le lalolagi, ma taua o loʻo iai pea, pe e te lagona ua lata mai lo tatou taimi o le malaia? Ma afai o lea, e tatau ona tatou taliaina Bacchanalia a'o tatou mafaia?
LC: Ioe, ose taimi fa'afefe tele, fa'anoanoa e ola ai. Na'o le tautoulu nei na matou molimauina ai le leaga o le filogia i Lough Neagh ma le malo o Peretania o loʻo faʻamaonia le atinaʻeina o se suauʻu fou i le talafatai o Shetland. O aso uma e aumaia ai mea mataʻutia fou, o lea ou te manatu e tatau ona tatou ola uma i soʻo se auala tatou te mafaia. E faʻamoemoe o nisi o na mea e mafai ona avea ma gaioiga tuusaʻo, ae afai e aumaia e le bacchanal le mafanafana, aisea la e leai ai!






TP: E mafai ona e talanoaina pe aisea na taua ai le faʻaogaina o meaʻai e fai ma ala i lau faʻaaliga, ma pe na faʻailoaina e soʻo se aganuu poʻo tu ma aga masani poʻo ni mea na tupu?
LC: O mea'ai o lo'u fiafia lona lua. Ou te faʻaaluina le tele o le taimi e kuka ai - e mafaufau loloto mo aʻu i le auala lava e tasi e mafai ona vali ai, o lea na ou fiafia ai e suʻe se auala e faʻaogaina ai i se tino fou o galuega. Faatasi ai ma le le gata o le manaia o le vaai, o meaai e mafai ona galue o se meafaigaluega faʻamatala i laʻu galuega i le auala tutusa e pei o lavalava ma mamanu. O se ipu o le ortolan e mafai ona faʻatusalia le sili atu ma lo tatou lava fiafia i le faʻaleagaina o isi; o se fasi kemu ua lafoa'i (se suau'u fa'aopoopo) i luga o le nofoa o le pasese e mafai ona fa'ailoa mai i la tatou va ma suau'u fa'ato'aga. O le faʻaaliga atoa na faʻavae i luga o le laulau o taumafataga. I le amataga, o le faaaliga e faia ia Oketopa o le tausaga talu ai, o lea na ou mafaufau ai Samhain pe a fuafuaina le laulau, faʻaaloalo i tu masani o le faʻatulagaina o se nofoaga mo e asiasi atu i tagata oti ma tuʻuina atu taulaga o meaʻai ma vaiinu.

TP: O le mea mulimuli, o le a le isi mea, mo oe o se tusiata?
LC: E masani ona ou galue i ta'amilosaga, o le afa o le tausaga e alu i galuega a le tagata lava ia ae o le isi afa i galuega a le tagata o tausia. O loʻo ou taulaʻi atu i galuega a tagata o tausia mo le tausaga atoa, ae o manatu mo laʻu faʻasologa o isi vaega patino o le a faʻamoemoe o loʻo sosolo i tua! Ou te matua fiafia lava e fai le ipu laulau mo lenei fa'aaliga mulimuli ma ou te fiafia lava e fai nisi vaega aoga. E pei lava o le valiina o le a avea pea ma oʻu alofa muamua, o loʻo i ai se mea e sili ona faʻamalieina i le faia o se mea e matagofie ma aoga.

Laura Callaghan o se tusiata Irish e faʻavae i Belfast, o lana faʻaaliga lata mai, 'Apocalypse Chow' na faʻaalia i Hen's Teeth Studios mai le 15 i le 20 Setema 2023.