Imigaqo yeSithuba Ukufunyanwa ibingumsebenzi wobugcisa osandula ukugunyaziswa kunye nomboniso osekelwe kwiprojekthi obizwa ngegama elingu-Irina Gheorghe kwiNCAD kwiGalari ngoMatshi, eqhubekileyo nomdla wexesha elide wamagcisa ekuphononongeni imixholo yokungavisisani kunye nokuphazanyiswa.
Umboniso wobusuku bokuvula wenze umxube woburharha kunye nokunganeliseki phakathi kwabaphulaphuli abaxakekileyo kwigalari. UGheorghe waqala ngaphandle kwesaziso, ehambisa uthotho lwezakhiwo ezinamavili amakhulu esithubeni, njengoko incoko yatsho kwathi cwaka. Amalungu abaphulaphuli anyanzelekile ukuba asuke endleleni yakhe xa imizimba yethu yaba yimiqobo enzima endleleni yakhe, inyanzelisa into ethile yokuzazi ekubukeni okuguquguqukayo.
Uqhubekile nokucwangcisa iiphaneli ezinemibala emininzi, ebonakala ngathi ngoyilo, ngokuchasene neendonga zegalari, ethintela iifoto zezandla ezikhuphela ngaphandle-kwe-scale imilo yoxande kunye nemigca eteyiweyo enemibala eyinxalenye yofakelo olukhethekileyo lwesiza. Walaqaza ngenyameko, izenzo zakhe ezithuleyo namehlo akhe athe ngqo ebonisa injongo ethile ngaphandle kwamagama, evakalisa ulindelo lwento ethile, isiganeko, into ethile, eyayiza kwenzeka. Siye sabuya umva okanye satsibela emacaleni xa ixesha lethu lifikile, sifumana intsebenzo kumzuzu okhoyo osebenzayo, kodwa ongathatheli nxaxheba.
UGheorghe wathetha ngokuthembana ekuqaleni, kunye nendlela anokwabelana ngayo ngeendlela zokusinceda sijongane nento eyayiza kwenzeka. Uye wathetha ngemida yento ebesazi ukuba iyenzeka ngoku: kwigalari, phakathi kwamalungu abaphulaphuli, nangaphaya kwendawo yethu yombono, ngefestile enkulu ejonge esitratweni. Ukuba ndibheka ngasemva, ndiza kukhumbula ntoni phambi kwam? Amazwi akhe abangela ukuba acinge ngentsingiselo kunye nokuqonda, egxininisa ubungozi bokubukela intsebenzo xa ungazithembi ukuba uza kusingatha into elandelayo.
Xa into iba yile nto sele iyiyo? Olu ibe luphononongo olude lomsebenzi kaGheorghe, apho asebenzisa amandla omdlali kunye nabaphulaphuli ngaphakathi kofakelo olukhethekileyo lwesiza ukudala ukungavisisani phakathi kwangoku kunye nokwaziwayo. Igcisa likunyuse oku kungazinzi phakathi kumdlalo xa liqala ukusonta ipaneli enemibala embindini womgangatho wegalari, lihamba ngendlela eya ngasefestileni ngelixa lithetha ngendlela ekholisayo malunga nendlela iipaneli eziluhlaza eziya ziba nkulu ngayo. Ndajonga kwaye ndazi ukuba babengekho, okanye ubuncinci, ukuba abanako. Ndiye ndaqiqa ngelithi ezi yayizizakhiwo zeplalithi ezingaphiliyo kwaye imibala ayindi; kodwa enye inxalenye yam yayicinga ukuba ndingabona utshintsho olufihlakeleyo kwaye mhlawumbi ndifanele ndimkholelwe.
Iipaneli eziluhlaza, kubonakala ukuba, zazincipha, ngelixa ezibomvu zanyamalala ngokupheleleyo ngenxa yokuba sasingahoywa kwiinkcukacha ezincinci. Qhubeka ujonge okanye kuya kwenzeka ungakhange uyibone. 'I' yabonakala ngathi sele isenzeka okanye ubuncinci isondele kakhulu ekubonakalisweni. Waphinda wawasusa la mabhodi, ngeli xesha esenza indawo ebiyelweyo okwexeshana. Ukunkqonkqoza kwakhe ngaphakathi kwaqinisekisa ubukho bakhe kodwa sasingaboni ngaphakathi. Wayethetha ngezinto ezifihlakeleyo emva kwezinye izinto. Kukweliphi inqanaba ulwazi luxhomekeke ekuqinisekiseni? Siyabona, siyeva, siyazi.
Kwimizuzu yokugqibela, wenza umqobo wepaneli okwethutyana kumbindi wegalari, esahlula abaphulaphuli kwabo bafudukayo kunye nabo basala ngasemva. Wathetha amazwi afanayo kwiqela ngalinye, elixelela ukuba abantu abakwelinye icala leebhodi babengazi ukuba silapho; okanye inokuba, wamisa, ukuba babesenza ngathi abazi. Izinto ezisemva kwezinye izinto. Ixesha elidlulileyo, ixesha langoku. Inyani yokubona abo bantu benqunyulwa imizuzu ngaphambili ngoku yayigutyungelwe sisindululo sikaGheorghe senyani yobuxoki: Siyazi ukuba bayazi, kodwa sithini? ngempela yazi?
Emva kokuba umboniso uphelile, iiphaneli ezinemibala, zidibene enye kwenye kwigalari, zenza indawo engabonakaliyo yedolophu yaseDublin, enemibala engwevu, eluhlaza kunye noluhlaza okwesibhakabhaka, ezotywe kwiivenkile kunye neengcango zomthi ezipeyintiweyo. Ndicinga ngabo bonke abo bazama ukugcina iindawo abahlala kuzo xa bejongene nezithintelo kunye nenkohliso. UGheorghe utsalela ingqalelo kwezinye zeengcinga zethu esizalwa nazo ngenyaniso nolwazi, ezisikhokelela kuhambo ngaphandle kokuzibiza ngokuba ngumdlali owazi konke. Uqhubela phambili ukruthakruthwano phakathi kwegcisa, abaphulaphuli, kunye nesithuba sofakelo, esenza izinto eziguqukayo ngamanye amaxesha ezihlekisayo kwaye ngamanye amaxesha zingakhululeki, kodwa zihlala zisebenza kwaye zixhokonxa iingcinga.
UJennifer Fitzgibbon ngumbhali wezobugcisa kunye nomphandi oseDublin.
'Imigaqo yokufunyanwa kwendawo' (i-1 ukuya kwi-31 Matshi) yagunyaziswa kwaye yalungiselelwa iGalari ye-NCAD ngu-Anne Kelly (umphandi we-SpaceX-Rise) we-NCAD Gallery ngokubambisana ne-SpaceX-RISE (Ii-Spatial Practices in Art and Architecture for Exchange Exchange) eDublin inkomfa.
ncad.ie